Specijalizovana veća Kosova (SVK) i Specijalizovano tužilaštvo (ST) imaju obavezu da obezbede zaštitu osnovih prava sadržanih u Poglavlju II Ustava Kosova i da postupaju u skladu s međunarodnim pravom ljudskih prava.
Iako spada pod Sekretarijat, ombudsman samostalno nadzire, brani i štiti osnovna prava i slobode lica koja dolaze u kontakt sa Specijalizovanim većima Kosova i Specijalizovanim tužilaštvom.
Ombudsman ima isključivu nadležnost za obe institucije (SVK i ST). Ombudsman može da daje preporuke iz svog delokruga aktivnosti i u određenim slučajevima može Specijalizovanom veću Ustavnog suda da podnosi zahteve za ocenu ustavnosti zakona, ali nema pravo da se meša u pravne postupke pred Specijalizovanim većima Kosova osim u slučaju neopravdanog odugovlačenja.
Pravni okvir
Mandat i službene dužnosti ombudsmana detaljno su izneti u Ustavnom amandmanu br. 24, u Zakonu o Specijalizovanim većima Kosova i Specijalizovanom tužilaštvu, te u pravilima 28 i 29 Pravilnika o postupku i dokazima Specijalizovanih veća Kosova i u pravilu 26 Poslovnika Specijalizovanog veća Ustavnog suda.
Osnivanje Kancelarije ombudsmana unutar Specijalizovanih veća i Specijalizovanog tužilaštva je jedna posebna odlika koja pruža dodatni sloj zaštite ljudskih prava licima koja stupaju u kontakt sa Specijalizovanim većima Kosova i Specijalizovanim tužilaštvom.
Funkcije:
Ombudsman može, između ostalog, da:
- prima pritužbe od lica koja imaju kontakte sa SVK i ST i koja tvrde da su im povređena ljudska prava;
- istražuje prihvatljive pritužbe;
- ulazi i vrši inspekciju pritvorskih objekata u skladu sa relevantnim pravilima i protokolima;
- predlaže i organizuje, po potrebi, procese medijacije i mirenja;
- daje preporuke i predloge predsedniku SVK i Specijalizovanom tužilaštvu u vezi s pitanjima koja spadaju u njihov delokrug rada;
- po potrebi, Specijalizovanom veću Ustavnog suda podnosi zahteve za ocenu saglasnosti zakona sa Ustavom Kosova,
- po pozivu sudije pojedinca ili sudskog panela, učestvuje u svojstvu amicus curiae (prijatelja suda).