Sot, më 16 korrik 2024, Trupi Gjykues I shqiptoi Aktgjykimin në çështjen gjyqësore Prokurori i Specializuar kundër Pjetër Shalës. Ky është aktgjykimi i dytë i shqiptuar nga Dhomat e Specializuara të Kosovës në çështje gjyqësore për krime lufte.
Trupi Gjykues shpalli fajtor z. Shala për krime lufte të ndalimit arbitrar, torturës dhe vrasjes së paligjshme dhe e dënoi me 18 vjet burgim. Për arsye juridike, Trupi Gjykues shpalli të pafajshëm z. Shala për krimin e trajtimit mizor. Trupi Gjykues konstatoi se z. Shala mban përgjegjësi penale për veprat penale përmes kontributit personal të tij si pjesëmarrës në një ndërmarrje kriminale të përbashkët, së bashku me anëtarë të tjerë të UÇK-së.
Kjo çështje gjyqësore ka të bëjë me krime lufte të kryera afërisht midis 17 majit 1999 dhe 5 qershorit 1999, në Fabrikën e Metalit në Kukës (FMK), një fabrikë e dikurshme për përpunimin e metalit në Kukës, në veri të Shqipërisë. Gjatë kësaj periudhe, FMK-ja shërbeu si shtab i Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës (UÇK) dhe u përdor për një sërë qëllimesh, përfshirë për rekrutim, mobilizim dhe logjistikë. Disa anëtarë të UÇK-e përdorën edhe për të mbajtur të ndaluar, marrë në pyetje dhe keqtrajtuar personat për të cilët mendohej se bashkëpunonin, kishin lidhje ose ishin simpatizantë të autoriteteve serbe, ose të cilët konsideroheshin se nuk përkrahnin mjaftueshëm përpjekjet e UÇK-së. Viktimat ishin kryesisht shqiptarë kosovarë, të cilët përjetuan vuajtje prej shqiptarëve të tjerë kosovarë.
Numri i gjithsejtë i të ndaluarve në FMK gjatë periudhës që lidhet me akuzat nuk dihet, por sipas vlerësimit të Trupit Gjykues duhet të ketë qenë rreth 40 persona, përfshirë tri të ndaluara femra. Trupi Gjykues arriti të identifikonte tetëmbëdhjetë (18) persona. Trupi Gjykues konstatoi se ata u mbajtën në kushte çnjerëzore dhe poshtëruese, në dhoma të vogla, pa ujë, ushqim dhe kujdes mjekësor të mjaftueshëm, nuk i lejuan të pastroheshin ose të ndërronin teshat. Të ndaluarve nuk u dhanë asnjë arsye për ndalimin e tyre dhe nuk patën mundësinë të kundërshtonin ligjshmërinë e mbajtjes në ndalim.
Të ndaluarit gjithashtu u morën në pyetje ashpërsisht, më së shpeshti gjatë natës, dhe u detyruan të jepnin deklarata ose të bënin deklarata pranuese. Ata u keqtrajtuan psikologjikisht dhe fizikisht dhe disa prej tyre i detyruan të bënin punë fizike. Si pasojë, të ndaluarit jetonin në frikë të vazhdueshme. Keqtrajtimi brutal u shkaktoi të ndaluarve lëndime afatgjata fizike dhe mendore. Disa prej të ndaluarve humbën aftësinë për të fituar jetesën ose për të mbajtur familje. Disa prej tyre u detyruan të ndërprisnin karrierën ose shkollimin, sepse konsideroheshin si familje spiunësh.
Njëri prej të ndaluarve u qëllua me armë zjarri nga një anëtarë i UÇK-së, pasi ishte keqtrajtuar rëndë nga një grup ushtarësh të UÇK-së. Ai vdiq si pasojë e lëndimeve nga armë zjarri dhe refuzimit të trajtimit mjekësor të duhur.
Më maj/qershor 1999, z. Shala ishte anëtar i UÇK-së. Ai ishte i pranishëm fizikisht në FMK disa herë dhe së bashku me anëtarë të tjerë të UÇK-së, mori pjesë në transferimin e njërit prej të ndaluarve në FMK, dhe marrjen në pyetje dhe keqtrajtimin brutal të disa të ndaluarve. Ai mori pjesë gjithashtu në keqtrajtimin brutal e të ndaluarit i cili vdiq pasi u qëllua me armë zjarri. Ndonëse z. Shala nuk kishte rang ose pozitë zyrtare të përcaktuar në UÇK, ai megjithatë kishte njëfarë autonomie në FMK.
Gjatë gjykimit, Trupi Gjykues dëgjoi 22 dëshmitarë, 10 të thirrur nga Prokurori i Specializuar, 2 të thirrur nga Mbrojtësi Specializuar, dhe 10 nga Mbrojtja. Gjykimi u zhvillua në kontekstin e atmosferës së vazhdueshme të frikësimit të dëshmitarëve.
Tetë viktima morën pjesë në proces, dhe të gjithë ishin nën masa mbrojtëse.
Së fundi, Trupi Gjykues sqaroi se do të lëshojë më pas Urdhrin për Zhdëmtim dhe ruan juridiksionin e nevojshëm për këtë qëllim.
